 |
| Boek over (over)leven na de Tweede Wereldoorlog |
In vervolg op het vorige blogartikel
Mijn bibliotheekboek 'Leven na Anne Frank´ van Berthe Meijer moet retour, het ligt al veel te lang thuis. De uitleentermijn is al verstreken. Een mooi boek, snel uitgelezen en daarna klaargelegd om een blogje over te maken. Dat kwam er niet van. Tot vandaag.
Het lange blogartikel van gisteren 'Herdenking 4 & 5 mei - in het licht van oorlogs vorige levens' maakte veel los bij lezers. Reakties kreeg ik voornamelijk via Twitter, een makkelijk en snel medium. Maar Twitter is niet altijd even handig om in een beperkt aantal tekens iets zorgvuldig te formuleren in vraag of antwoord. Al helemaal niet wanneer het 't thema 'goed of fout in de oorlog' betreft.
Iemand raadde me aan nog iets toe te voegen over 'vergeving'. Ik heb erover nagedacht, maar het blogartikel vind ik goed zoals het nu is. Ik heb er drie dagen aan geschreven, geschaafd en verbeterd om zo zorgvuldig mogelijk te verwoorden wat ik ergens van vind. Nog langer wikken en wegen levert geen beter artikel op, maar een concept-artikel dat hoogstwaarschijnlijk in de virtuele prullenbak van mijn pc zou belanden.
Ik weet hoe gevoelig het onderwerp ligt, slachtoffers en daders te gedenken op eenzelfde dag. Toch hoop ik dat het ooit mogelijk wordt. Wellicht als we het begrip reïncarnatie betrekken bij oorlog. Voor wie mijn uiteenzetting daarover nog wil lezen, klik op bovenstaand linkje.
Berthe Meijer
Het boek 'Leven na Anne Frank' (2010) van Berthe Meijer trok me aan omdat op de achterflap stond:
"Over de oorlog is veel geschreven, maar over het leven daarna wordt door slachtoffers doorgaans gezwegen. In dit boek wordt dit taboe doorbroken. Angst, schaamte, trauma's en fobieën werpen hun schaduw op de jaren die volgen. Berthe Meijer overleefde als kind het concentratiekamp Bergen-Belsen en kijkt 65 jaar later terug op een turbulent bestaan in de naoorlogse jaren en daarna."
Een taboedoorbrekend boek? Niet wat mij betreft. Maar ik kan me zeker voorstellen dat dat zo is voor lezers uit de Joodse gemeenschap. In Joodse families werd en wordt lang gezwegen over de Tweede Wereldoorlog. The Holocaust is te pijnlijk, persoonlijke oorlogservaringen te heftig. Wegstoppen van herinneringen is een vorm van overleven.
Vermoedelijk vanuit verkooptechnisch oogpunt heeft uitgeverij De Bezige Bij wat kleine herinneringen van Berthe aan de familie Frank in dit boek opgenomen.
Ik begrijp dat wel, maar vond dit eerder afbreuk doen aan Berthe's eigen verhaal dan dat ik het van toegevoegde waarde vond. Berthe's verhaal is schrijnend genoeg.
Inhoud
De eerste 100 pagina´s waren zeer de moeite waard, wat daarna kwam kon me minder boeien (over haar relatie met Ischa Meijer). Het maakte wel dat ik anders aankeek tegen Ischa Meijers lompigheid, zoals ik de man slechts oppervlakkig via de tv kende. (Misschien is dit wel boeiend voor lezers die Ischa Meijer interessant vinden?)
Vanaf pagina 150 heb ik me ertoe gezet om het boek toch uit te lezen, maar dat kostte wel enige moeite. De opgevoerde bekende Nederlanders in de relatiesfeer van Berthe en een stuk dagboek van Ischa Meijer leken me meer op aanraden van de uitgever toegevoegd. Misschien omdat dat boekverkoopbevorderend werkt? Bekende Nederlanders toevoegen?Het boek eindigt met een hoofdstuk waarin Berthe al haar gezondheidskwalen opsomt. Zelf doet ze dat met verwondering. Af en toe legt ze een mogelijk voorzichtige verbinding met haar gezondheidstoestand en haar kampervaring op jonge leeftijd.
Als reïncarnatietherapeut kon ik tijdens het lezen de ene na de andere prachtige verbinding leggen tussen gezondheidskwaal en welke oorlogservaring van Berthe daarmee te maken had, terwijl de schrijfster daar volgens mij amper idee van had.
Wel maakte ze zelf de verbinding tussen honger lijden in de oorlog en haar voorliefde voor koken op latere leeftijd (ze schreef jarenlang culinaire columns voor het NRC).
Dromen over voedsel in een kamp = overleven
Op blz. 25 staat iets over de erbarmelijke toestanden in een concentratiekamp. Over eten schrijft Berthe: "Het scoren van voedsel noemde men 'organiseren'. Honger voedde de fantasie." en "Als kind luisterde ik naar euforische gesprekken van volwassenen over wat er allemaal op tafel zou komen als ze de oorlog overleefden."
Eenmaal bevrijd door het Rode Leger werd Berthe als kind verzorgd en gevoed door dorpsbewoners in Tröbitz om aan te sterken. Voldoende eten hebben ,werd zo ook verbonden met vrijheid. Net zoals 'organiseren'. Precies datgene waarmee ze op volwassen leeftijd haar geld verdiende om eten te kopen: schrijven over recepten en organiseren van maaltijden voor gasten.
Dit boek geeft overlevingsmechanismen weer, zoals vele mensen hanteerden na de Tweede Wereldoorlog. Vooral Joodse oorlogsslachtoffers probeerden - eenmaal bevrijd na de oorlog - hun angsten, schaamte, verdriet en andere emoties diep weg te stoppen om te kunnen doorgaan met (over)leven. Hierdoor kwamen ze pas tientallen jaren later toe aan verwerking van wat ze hadden meegemaakt in de kampen. En sommige, nog in leven zijnde, oude Joodse kampslachtoffers zwijgen nog steeds.
Op deze video wordt Berthe geïnterviewd over haar boek.
In dit interview uit het blad Opzij krijg je nog wat achtergrondinformatie over Berthe.
Een vergelijking met reïncarnatietherapie
Blocken van emoties en het pas in een later stadium verwerken van trauma's is iets wat we kennen bij reïncarnatietherapie. Trauma's uit een vorig leven kunnen zo heftig zijn geweest, dat verwerking ervan pas plaatsvindt in een leven eropvolgend (zie ook het artikel van gisteren, waar ik over mijn eigen vorige leven als Joodse vertelde).
Wil je meer lezen over hoe reïncarnatietherapeuten werken met oorlogservaringen, kijk dan op www.vorigelevens.nl voor boeken over dit onderwerp.
In 'Waarom Esther geen Robinson werd' vind je bijvoorbeeld praktijkvoorbeelden die aansluiten bij Berthe's kampervaring in de Tweede Wereldoorlog. Verhalen van cliënten die hun emoties tijdens de oorlog op slot zetten om te overleven. Pas een leven later, nu, leerden ze ermee omgaan.
Berthe Meijer blockte haar emoties na vreselijke oorlogservaringen, maar nu ze wat ouder is, probeert ze ze alsnog te verwerken. Ieder mens bepaalt daarin zijn of haar eigen tempo.
Marianne Notschaele-den Boer
