Autisten en gehandicapten: in of buiten onze samenleving?
Aaltje van Zweden (1963) is oprichter en bestuurslid van de Stichting Papageno, een stichting die sinds 1997 steun verleent aan gezinnen met kinderen met autisme. Samen met haar man, dirigent Jaap van Zweden, heeft ze vier kinderen, van wie er een autisme heeft. In haar nieuwste boek Waar ben je thuis? beschrijft Aaltje haar persoonlijke zoektocht naar kwetsbare groepen binnen onze maatschappij, vroeger en nu.
Terwijl Aaltje op een morgen in Amsterdam vanuit haar woning naar buiten kijkt, komt er ineens een gedachte bij haar op: wat als je in gevaar bent en niemand wat doet? Ze heeft zich dat nog nooit eerder afgevraagd. Enige tijd later blijkt dat het huis in de Tweede Wereldoorlog bewoond werd door een Joodse familie, die gedeporteerd werd. Als moeder van een zoon met autisme en een verstandelijke beperking dringt zich bij haar de vraag op: wat gebeurde er eigenlijk precies met dat soort kinderen tijdens die oorlog? Ze doet schokkende ontdekkingen.
In haar boek mixt ze persoonlijke ervaringen (uit haar jeugd, als 'vrouw van dirigent'), ervaringen met haar autistische zoon (in het Papagenohuis), haar zoektocht naar de Joodse bewoners van het huis, met historische feiten van de gehandicapten'zorg' tijdens het nazi-bewind in de Tweede Wereldoorlog. Aaltje legt de link tussen heden en verleden: kinderen met een beperking werden en worden vaak buiten de maatschappij geplaatst, terwijl ze ons veel te bieden hebben, als je er maar voor openstaat.
Plussen aan dit boek: leest gemakkelijk weg, ondanks het zware onderwerp. Zorgvuldig samengesteld en geredigeerd. Goede afwisseling in de tekst tussen nu en vroeger, zodat het geen saaie geschiedenisverhandeling wordt. Waar ben je thuis? kan een vertrekpunt/discussiestuk zijn om lastige (filosofische) vraagstukken rondom de zorg van autisten/verstandelijk gehandicapten te bespreken. Minpunten: Voor mij waren alle 'schokkende ontdekkingen' over het wegwerken van mensen met een geestelijke beperking in de Tweede Wereldoorlog wel bekend, maar dat is mogelijk niet het geval bij lezers onder de veertig/vijftig. Als regressie- en reïncarnatietherapeut vind ik het jammer dat op Aaltjes vraag 'waarom zij juist met een autistische zoon heeft te dealen' niet diep is ingegaan. Ook Aaltjes hoogsensitiviteit - goed mensen kunnen aanvoelen, mogelijk paranormale indrukken opvangen - blijft onbelicht. Door te zorgvuldig herschrijven en vakkundig redigeren komt het verhaal op mij wat emotieloos en vlak over.
Klik hier voor de eerste pagina's van Waar ben je thuis?
Uitgeverij Ambo|Anthos mailde me een recensie-exemplaar in pdf, waarvoor hartelijk dank. Ik las de digitale versie van de 296 pagina's (ISBN 9789026346798).
Ik zou dit boek aanraden aan lezers die interesse hebben in het onderwerp autisme, zorg voor verstandelijk gehandicapten vroeger en nu, psychiatrie, en hoe er met gehandicapten in de Tweede Wereldoorlog in Duitsland/Nederland werd omgegaan.
Wil je meer lezen over Aaltjes relatie met haar autistische zoon? Lees dan haar eerdere boek: Om wie je bent.
Groetjes,
Marianne Notschaele-den Boer | regressie- en reïncarnatietherapeut/auteur
