 |
| Roman 'Zolang er sterren aan de hemel staan' Kristin Harmel |
‘Zolang er sterren aan de hemel staan’, een 400 pagina’s tellende roman van Kristin Harmel (Uitgeverij Orlando, ISBN 9789022960097), las heerlijk weg.
Rose, een Parisienne, emigreert na de Tweede Wereldoorlog vanuit Frankrijk naar de VS en begint daar een bakkerij.
Kleindochter Hope is nu de eigenaresse van deze bakkerij, die ze na de dood van haar moeder leidt. Hope woont na de scheiding van haar man Rob samen met puberdochter Annie, die ze alleen opvoedt.
Jarenlang heeft grootmoeder Rose haar oorlogsverleden voor zich gehouden. Ze leidt nu aan Alzheimer, maar op een dag dat ze helder van geest is, schrijft ze voor Hope een aantal Franse namen op papier. Dit namenlijstje wordt het begin van een zoektocht naar familieleden van Rose en naar wat er precies gebeurde tijdens de Holocaust in Parijs.
Hope worstelt met schuldgevoelens over gemaakte keuzes in de liefde (ex/scheiding) en hoeveel tijd en aandacht ze moet geven aan haar opgroeiende dochter, haar werk in de bakkerij en grootmoeder Rose die Alzheimer heeft. Met moeite houdt Hope alle ballen in de lucht om de bakkerij - die zich op het randje van faillissement bevindt - draaiende te houden. Hope is bang zich kwetsbaar op te stellen in de liefde; dit heeft gevolgen voor een prille relatie met vriend Gavin.
Voor welke lezersgroep geschikt?
In deze spannende roman staan vrouwen, relaties én de liefde, bakkunst en verschillende geloven centraal.
+ Vooral geschikt voor vrouwelijke lezers die houden van verhalen over relaties, liefde, recepten, vermiste personen, (tv-programma's als 'Spoorloos' en 'Vermist' met speurtochten naar verdwenen familieleden) en een happy end.
+ De roman is vergelijkbaar qua onderwerp met het populaire boek ‘Haar naam was Sarah’ (zoektocht van een Amerikaanse vrouw in Frankrijk, Parijs, Joodse wijk, wo2), maar eenvoudiger van taal. De vertaling door Monique Eggermont is goed gedaan.
+ Voor regressietherapeuten: de sprookjesverhalen die Rose aan Hope vertelde toen ze nog kind was, blijken jaren later waardevolle (symbolische) informatie te bevatten. Zie ook dit verhaal uit mijn praktijk reïncarnatietherapie over oorlog in sprookjesvorm
+ Voor mensen in de zorgsector of mensen met familieleden die geheugenstoornissen hebben: hoe Rose zich voelt wanneer haar geheugen gaten begint te vertonen (dementie/Alzheimer) en hoe ze tracht traumatische gebeurtenissen te vergeten, is herkenbaar en duidelijk in beeld gebracht.
+ De originele titel van de roman was ‘The sweetness of forgetting’: het thema schuld en vergeven loopt als een rode draad door dit verhaal heen.
+ Een stukje oorlogsgeschiedenis dat niet zo bekend is bij het grote publiek, is aardig uitgewerkt in deze roman. Dankzij de ere-code Besa hielpen Moslims Joden in Parijs (en in Albanië) onderduiken tijdens de Tweede Wereldoorlog.
+ Voor jonge lezers die (nog) niet veel van de Tweede Wereldoorlog afweten, is op subtiele wijze geschiedkundige informatie in het fictieve verhaal verweven.
+ Achter in dit boek: een leuk, kort interview met de auteur en verdiepende leesclubvragen.
+ Bakkerijen en bakrecepten dienen in dit verhaal als brugfunctie tussen diverse geloven (islam, christen, joods)
+ Thematiek ‘sterren’ komt op allerlei manieren terug, daarom is de Nederlandse titel goed gevonden.
+ De roman is eenvoudig van taal en hierdoor prettig leesbaar voor een grote groep vrouwen. Het gebruik van hier en daar een woordje Frans, verhoogt de sfeer.
- Foutje op blz. 150: moet zijn Rue des Rosiers ipv Dosiers. Dit is een belangrijke straat in de Joodse wijk Le Marais in Parijs.
- Bij de genoemde bakrecepten had ik graag afbeeldingen gezien. Immers, bij vrouwen die van koken en bakken houden loopt het water eerder in de mond bij het zien van een plaatje (koekjes, cake, taart) dan bij het lezen van een recept.
- Verwacht geen literatuur, meer Bouquetreeks-plus-niveau. Mij stoorde dat niet, want het verhaal is origineel en bij vlagen ontroerend én spannend.
 |
| Joodse koekjes |
In deze roman zijn aan enkele hoofdstukken bakrecepten toegevoegd, passend bij de fictieve bakkerij van Hope, zoals de Poolster cupcakes, Star Pie (blz. 66: ‘Dat is altijd Mamies favoriete gebak geweest: een vulling van maanzaad, amandelen, druiven, vijgen, pruimedanten en kaneelsuiker, met bovenop een korst in de vorm van een ster, ons eigen merkbeeld.'), Strudel à la Rose, Cape Codder-koekjes, cheesecake met citroen en druiven, anijs-venkelkoekjes, North Star-bosbessenmuffins, kaneel-amandelkoekjes en meringues.
Sfeertekening - 'Zolang er sterren aan de hemel staan'
Blz. 49, Hope denkt terug aan haar jeugd en grootmoeder Rose (Mamie):
'Waar kijk je altijd naar, Mamie?’ had ik haar op een ochtend gevraagd.
‘Ik kijk naar de hemel,lieverd’, zei ze.
‘Dat weet ik. Maar waarom?’
Ze had me tegen zich aan getrokken, tegen haar verschoten roze schort, dat ze al droeg zolang ik me kon heugen. Ik was een beetje bang omdat ze me zo stevig vasthield.
'Ik kijk naar de sterren die verdwijnen, chérie,’ zei ze even later.
‘Waarom?’ vroeg ik.
‘Omdat ze er altijd zijn, ook al kun je ze niet zien’, zei ze. ‘Ze verstoppen zich alleen, achter de zon.’
‘En?’ vroeg ik timide.
Ze liet me los en bukte zich, zodat ze me recht aan kon kijken. ‘Omdat het goed is om te beseffen dat je niet altijd iets hoeft te zien om te weten dat het er is, lieverd.’
Ik hoor Mamies woorden bijna dertig jaar later nog, als ik opschrik van Annie die in de deuropening staat.'
Blz. 123, over Rose en Alzheimer:
Als Rose tegenwoordig ’s ochtends wakker werd, kostte het haar moeite om in het hier en nu te blijven. Soms werd ze wakker in 1936, of in 1940, of in 1942. Alles stond haar nog net zo helder voor de geest alsof het net gebeurd was, en dan lag haar leven heel even voor haar in plaats van achter haar…
Maar nu het heden troebel en onbetrouwbaar was, leek het erop dat die mooie kist met herinneringen, die al bijna zeventig jaar gesloten was, de enige momenten van helderheid bevatte die Rose in dit leven kon vinden. Soms vroeg ze zich af of die herinneringen door ze moedwillig te vergeten niet juist intact waren gebleven, net zoals een document in een luchtdicht afgesloten map jarenlang goed bleef.
Blz. 147, over oorlogsherinneringen verdringen:
En nu kwamen die beelden van haar dierbaren in het duistere schimmenrijk van haar coma als in een film voorbij. Ze had zich zo vaak voorgesteld wat er met hen kon zijn gebeurd dat het nu leek alsof ze alles met eigen ogen had gezien.Jammer vond ik, dat een poging tot spiritualiteit (blz. 256), de nek werd omgedraaid. Misschien ligt dat aan de vertaling?
Rose keek naar haar kleindochter en zag zowel het verleden als de toekomst. Toen het kind haar oogjes opendeed, hield Rose haar adem in. Even had ze durven zweren dat ze een wijze, eeuwenoude blik in de ogen van de pasgeborene zag. Meteen daarna was die weg, en Rose wist dat ze het zich slechts verbeeld had.
Blz. 199, over de verbindende factor van diverse geloven:
'We verschillen dus niet zoveel,’ zegt monsieur Haddam. .. ‘Ik heb die strijd tussen religies nooit begrepen, evenmin als de strijd tegen het christendom. Als er iets is wat ik heb geleerd in de tijd dat Rose bij ons was, is het wel dat we allemaal dezelfde God hebben. Het is niet de godsdienst die de mensen verdeelt. Dat doen goed en kwaad op aarde.'
Blz. 279, over een interkerkelijke genootschap Abrahamic Association of Boston:
‘Het islamitische, het joodse en het christelijke geloof gaan allemaal terug tot Abraham,’ legt ze uit. ‘Het is onze bedoeling deze groeperingen samen te brengen en op basis van de overeenkomsten te werken in plaats van op basis van de verschillen’.
Blz. 284, over 'helpen in tijden van nood':
‘Besa?’ herhaal ik.
Elida knikt. ‘Het is een Albanees idee dat afkomstig is uit de Koran. Het betekent dat je mensen in nood niet mag wegsturen.’
Blz. 312, vriend Gavin tegen Hope, een opsteker voor vele (gescheiden) vrouwelijke lezers:
'Er bestaat geen magische leeftijd waarop je geen opties meer hebt, Hope,’zegt hij. ‘Jij hebt net zoveel kansen om iets aan je leven te veranderen als ik. Wat ik bedoel is dat het leven nooit loopt zoals je verwacht. Maar de manier waarop je omgaat met tegenslagen bepaalt of je gelukkig bent of niet.”
Le Marais, Parijs
Al met al, ik heb genoten van Kristin Harmels roman 'Zolang er sterren aan de hemel staan'. Misschien ook wel omdat ik op dit moment een reis naar Parijs aan het regelen ben. Het al geboekte hotel ligt midden in de Joodse wijk Le Marais. Dit boek kwam als geroepen om alvast in de juiste sfeer te komen.
In mijn eigen roman 'Boodschappenmeisje' staat hoofdstuk 5 in het teken van een Joods meisje uit Parijs dat in de Tweede Wereldoorlog weggevoerd werd naar een concentratiekamp. Ook ik gebruikte in die roman het sterrenthema: Joodse sterren, sterren aan de hemel en een Mercedes-ster.
In dit eerder geschreven blogartikel vind je wat terug over mijn eigen connectie met een vorig leven als Joods meisje in Parijs.
Praktijkverhalen over cliënten met herinneringen aan vorige levens ten tijde van de Tweede Wereldoorlog vind je op www.vorigelevens.nl, in mijn boeken en in dit Blog Vorige Levens. Zet daartoe 'wo2' of 'oorlog' in het zoekfilter.
Groetjes,
Marianne Notschaele-den Boer
Reïncarnatietherapie/werken met vorige levens
www.vorigelevens.nl
